PRA VIVIR BEN
DE CASADOS... / Leandro Carré Alvarellos
Biblioteca Teatral Lar
Lar. Rúa da Franxa, 34. A Cruña, 1928
Biblioteca Teatral Lar
Lar. Rúa da Franxa, 34. A Cruña, 1928
24 pp ; 17,5 cm.
A peza Pra vivir
ben de casados... Pasatempo nun acto,
escrita por Leandro Carré Alvarellos, foi a última obra literaria editada
por Lar antes de dar ao prelo o Dicionario Galego do mesmo autor, derradeiro
volume impreso na editorial.
Esta é a terceira edición do libro impreso orixinalmente
na Tipografía do xornal El Noroeste en novembro de 1919, cun formato máis
grande que o actual e forma parte da Biblioteca
Teatral Lar como segundo el último volume da colección inaugurada en 1925
por outra obra de Leandro Carré: O
corazón d’un Pedaneo. (2)
Carré foi un dos continuadores da tradición teatral
galega impulsada contra a fin do século XIX por algúns rexionalistas como Galo Salinas e dirixiu entre 1922 e 1926 a Escola Dramática Galega xurdida na Irmandade da Fala da Coruña, coa intención de formar os cadros de
actores espallados por todo o país e fornecelos de textos modernos para normalizar
o uso teatral do galego entre a sociedade urbana, rachando co rexistro
chocalleiro onde ficara arrombado.
A sección de declamación do coro Cántigas da Terra, tamén dirixida por Carré desde 1917, representou
por vez primeira este pasatempo o 10 de novembro dese mesmo ano no teatro Rosalía de Castro da Coruña.
A función acadou un grande éxito segundo informa a prensa
da época. (3)
Actores y autor
oyeron muchos aplausos siendo llamado a escena varias veces al final de la
representación, el joven Sr. Carré. La
Voz de Galicia, 11 de novembro de 1917 (4)
Satisfeito coa representación, Manuel Murguía, presente entre o público, propuxo o nomeamento de
Carré como membro da Academia Galega.
O coro Queixumes
dos Pinos levouna tamén a escena no local de Lavadores, en Vigo, o 19 de marzo de 1921
esgotando as entradas e programando unha nova sesión para o seguinte día.
Despois da
representación de Pra vivir ben de casados escribín outras, que me eran
solicitadas polas varias agrupazóns que naqueles tempos encomenzaron a actuar
por toda Galiza: Ferrol, Betanzos, Vigo, Orense, Pontevedra, etc, etc. (5)
A obra recrea o ambiente rural, costumista e popular, para
agrado do público e tamén dos antigos rexionalistas, amantes do teatro enxebre.
Non obstante, os textos de sabor tradicional foron contestados por algúns dos
novos escritores, e particularmente polo grupo lugués encabezado por Evaristo Correa Calderón e Xesús Bal e Gay.
Querer hacer patria
a base de representaciones de “O zoqueiro de Vilaboa” o de “O corazón d’un
pedáneo” sería pueril. No conseguiríamos más que reirnos de nosotros mismos, de
lo que hay en nuestras costumbres de grotesca animalidad. (6)
E se ben é certo que Leandro Carré foi criticado polos
vangardistas por consideralo un continuador dos novecentistas, o seu labor
inxente contribuíu a revitalizar o teatro galego e particularmente os cadros de
declamación das agrupacións corais, espallando as representacións por lugares
onde nunca antes tiñan chegado.
Sinopse da obra
A acción desenvólvese nun acto único na cociña da casa de
Chinto e máis Xila, pais de Rosa, onde
Roque acorda coa rapaza casar antes
do Entroido, sen revelar aínda o secreto que garda.
Pouco despois entran na cociña Chinto e Bras, tío de Roque. Rosa escoita a
conversa desde un agocho.
Bras. Estou convencido de que na miña casa fai
falla unha muller; e, naturalmente, tén que ser unha muller que estando na miña
casa estea na sua, pra que ninguén teña que falar.
Ao saír, Bras fala con Rosa gabando nela, dándolle a
entender que pode haber unha voda decontado. A nai teima en convencela de que
Bras, malia ser vello, é mellor partido que Roque.
Rosa. Mire; non falemos mais d’eso. Eu deille
palabra de casamento a Roque...
Chinto e Bras volven xuntos e agora o pai tamén ve cos
bos ollos o casamento de Rosa e, temendo a decisión dos pais, a rapaza informa
a Roque. O mozo acode falar con Chinto.
Chinto. De Rosa excusamos de falar; fai un pouco
fixen trato pra o seu casamento c’un home de ben e de bês.
Roque. Pro, vosté dispón así d’unha filla... sen contar co’ela, como se fora...
Roque. Pro, vosté dispón así d’unha filla... sen contar co’ela, como se fora...
Bras ten unha boa casa, leiras, montes e gando, mentres
que Roque é un bo rapaz sen outro ben que a forza da xuventude.
Bras. Pro, decídeme unha cousa. ¿Estades tolos,
ou coidades qu’eu perdín o xuicio? (...) ¡Maxinar qu’eu iba casar, â miña edá,
e c’oa vosa pombiña pra mais! (...) Quero unha muller na miña casa... pro tamén
quero un home. ¡Eu xa traballei d’abondo, e teño ben ganada a folganza pra o
pouco tempo que me resta!
O tío mediaba no trato en favor do sobriño sen saber que os
pais de Rosa non estaban ao tanto das súas intencións.
Bras. Eles irán vivir e gobernal-a miña casa, e
en morrendo eu...
Xila. (A Rosa e a Roque) E vosoutros
querédevos, que para vivir ben de casados, como haxa cariño.
Rosa. ¿Agora di eso? (rindo)
Xila. E tendo unhas vaquiñas na corte, uns
cochos no cortello e unhas milleiras que dean pan e fartura ¡é escusado pedir mais!
(1)
Imaxe de Leandro Carré Alvarellos: portada de
Enredos. Terra a Nosa. Bibrioteca Popular Galega. 1919
(2)
O
Corazón d’un pedaneo. Leandro Carré Alvarellos. Imprenta Lar, A Cruña. 1925
(comentada neste mesmo lugar en outubro de 2012)
(3)
Reparto
da representación: Rosa - Consuelo Boto. Xila - Xulia Pérez. Chinto - Xosé Amor.
Roque - Cándido Durán. Bras - Ánxel García.
(4)
Citado a
partir de: Leandro Carré un século de cultura e compromiso. Xosé
Manuel Maceira Fernández. Alvarellos Editora, 2014
Manuel Maceira Fernández. Alvarellos Editora, 2014
(5)
Carta de
Leandro Carré a Xesús Alonso Montero. 16 de decembro de 1975. Ibidem nota 4.
(6)
Evaristo
Correa Calderon, 1926. Ibidem nota 4.