domingo, 1 de xullo de 2018

ESCUDOS DE RIANXO


ESCUDOS DE RIANXO / Alfonso Daniel Rodríguez Castelao – Fermín Bouza-Brey Trillo
Seminario de Estudos Galegos
Nós, Santiago. 1933
10 pp ; 28 cm.

A separata Escudos de Rianxo, elaborada conxuntamente por Castelao e Fermín Bouza- Brey, foi publicada por Nós en Santiago de Compostela en 1933.

O traballo escrito para o Seminario de Estudos Galegos apareceu publicado previamente no número 113 do boletín Nós, correspondente ao 17 de maio de 1933, número especial dedicado a Manuel Murguía no centenario do seu nacemento.

O texto desta separata corresponde a Bouza-Brey, mentres que foi Castelao quen fixo os debuxos anos antes da publicación.

Rianxo, vila mariñeira inzada de pazos, criada â soma do Señorío do grande poeta “Almirante do Mar”, viu un día de diviño agoiro abrir no seu seo a fror verdegada dos ollos de Castelao.
O artista cheo de ilusión diante de todo o enigmático e xeroglífico, foi no vagar das craras seráns arousanas apañando no seu lápis, como biobardos n-un meio mundo, os blasóns comestos pol-o âr salgado das casas fidalgas e gardóu na gaveta o deseño das vellas pedras, algunhas perdidas xa dende aquela.
O artista oferecéu a sua obra ô “Seminario de Estudos Galegos” pra ilustrar no futuro as investigacións heráldicas e xenealóxicas e hoxe aparecen eiquí en homenaxe ao Petrucio que soerguéu os dereitos de Galiza ao longo dos camiños históricos.

O texto que acompaña os debuxos comeza loando a figura de Castelao, poñendo en contexto a curiosidade que o levou a recoller no caderno as labras de pedra do seu pobo coa obra literaria e artística.

Bouza- Brey tamén efectúa un breve percorrido pola historia nobiliaria de Galiza a través das pedras de armas.

O poeta Paio Gómes Chariño, señor de Rianxo, mostra no solar do Señorío os escudos que os que de él veñen puxeron cas armas dos Chariños, Aldaos ou Maldoados que así se fundiron n-unha común simboloxía de cinco lises, que eliminaron ao león dos primeiros. Os Marqueses de Almeiras e Vizcondes de Andeiros que herdaron os blasóns do Almirante, trouxeron sangue dos Figueiroas, Andrades e Faxardos que os escudos rianxeiros representan unidos ôs Soutomaores gravurados n-unha almea, no Campo das Cartas.

Revista Nós 113 - 17 de maio de 1933
As pedras evocan os vellos señores feudais que gobernaron vilas e terras deica o século XVIII, entre os que cita os Aldao, Soutomaior, Figueiroa, Andrade, Moscoso, Faxardo, Mariño, Pimentel e Ponte, entre outros.

Especialmente evocadora resulta a figura que representa unha serea termando dun brasón situado na capela do Patrocinio de Rianxo, e inevitablemente recorda o escudo de Galiza deseñado por Castelao, ademais de decorar a capa de Sempre en Galiza.

Segundo Bouza-Brey, este escudo mestura as liñaxes dos Moscoso e os Soutomaior, presentando tamén a curiosa figura dun can encadeado, que podería representar as armas dos Oca.


Outros moitos foron esnaquizados ou por incuria dos homes perdéronse pra sempre. Lembremos aqueles que formaban parte do antigo castelo de Rianxo, desaparecido ao presente, cas armas dos Soutomaores, Aldaos, Castros e Mendozas, e aqueles outros que voltados do revés enlousan as rúas da vila mariñeira.


(1)   Imaxe de Daniel Castelao: realacademiagalega.org
(2)   Imaxe de Fermín Bouz-Brey: carloscallon.com