A TERRA DE MELIDE

A TERRA DE MELIDE / Ramón Otero Pedrayo
1933
Editorial NÓS. Rúa das Hortas, 20. Santiago

31 p ; 28 cm.

A separata A Terra de Melide escrita por Ramón Otero Pedrayo foi impresa por Nós na rúa das Hortas de Compostela en 1933.

Este traballo forma parte da monografía do Seminario de Estudos Galegos, Terra de Melide, obra magna da editorial Nós que reúne estudos históricos, etnográficos e arqueolóxicos sobre a comarca.

Xunto coa edición do monumental volume de 737 páxinas, Nós sacou do prelo as separatas que o integran como documentos exentos, poñendo por vez primeira ao dispor dos lectores os traballos interdisciplinarios efectuados polos membros do Seminario nas comarcas de Galicia, primeiro en Monforte en 1926, no Carballiño en 1927, no Deza en 1928 e Melide en 1929 (2).

O libro ábrese cun fragmento da carta xeográfica de Fontán a dobre páxina.

Monografía Terra de Melide

Loce con craridade incoparabre a fisiognomía compreta i-eispresiva disas estesas rexiós montesías da Galicia central (...) isas bisbarras son a reserva e a confianza da Galicia, son os seus músculos e carne xeográfica i-humanamente.

E logo destas consideracións xeográfico-poéticas, Otero establece a posición e demarcacións das terras.

Pol-o Norte o Bocelo, pol-o Leste as serras do Corno de Boi e do Carión, pol-o Sul a Ulla dende Ponte Ramil ate augas abaixo da embocadura do Besoña. Pol-o Weste pol-as augas do río chamado da Priguiza, afiuente do Iso, e pol-as outuras que pechan o W. a crebada do Besoña.

No segundo capítulo, Otero traza a idea xeral do relevo e nos seguintes módulos describe polo miúdo cada unha das zonas da comarca, desde a montaña deica as ribeiras e bocarribeiras, mesturando comentarios xeográficos coa descrición das vilas e aldeas e o seu contexto económico e humano.

O capítulo octavo está dedicado ás paisaxes xeográficas de diferentes lugares:

• Castro de Serantes.
• Castro de Novela.
• Terra de Santiso.
• Ponte Arcediago e estrada que vai deica Melide.
• Gándara de Meire.
• Castro Pedro.

Xa o dí a frase do pobo, sinalando as ergueitas cumes que rodean o hourizonte: “Faro, Farelo, Pico Sagro e Bocelo”. En todo iste grande anaco da Galicia, comprendido nos marcos montesíos, domina un caraiter xeral: a montana i a chaira matizadas en variacións infindas. Os vals non se detremiñan, con todo alí están e levan ô cerne interior da Galicia outra vida que alterna ca da montana.

O traballo remata coa descrición dos camiños antigos e catro fotografías dalgúns dos sitios representativos da comarca: a fervenza do río Seco en Santa María da Capela, a Gándara do monte, a confluencia do Furelos co Ulla na ponte Arcediago e a ponte Leboreiro, tamén sobre o río Seco.

(1)   Fonte da imaxe de Ramón Otero Pedrayo: fundacionoteropedrayo.org.

(2)   A misión do Seminario na comarca de Melide foi dirixida por Xesús Carro e, ademais de Otero Pedrayo, tamén colaboraron nela Florentino López Cuevillas, Antonio Taboada Roca, Emilio Camps Cazarola, Xosé Ramón Fernández Oxea, Vicente Risco, Amador Rodríguez Martínez, Eduardo Martínez Torner, Xesús Bal e Gay, Armando Cotarelo Valledor e o citado Xesús Carro Rodríguez.