domingo, 10 de febreiro de 2013

A REVISTA NÓS


A REVISTA NÓS / Varios autores
Outubro 1920 / Nadal 1935
Nós. Boletín mensual cultura galega


Revista Nós nº 1
En xuño de 1920, Vicente Risco, Castelao, Ramón Cabanillas e Losada Diéguez reuníronse no café Méndez Núñez, en Pontevedra, coa intención de fundar unha revista de orientación galeguista. A nova publicación pretendía afirmar o carácter singular da cultura galega e ao tempo conectar os lectores coa modernidade europea.

Tratábase, xa que logo, de complementar desde o eido da cultura o labor desenvolto por A Nosa Terra, voceiro ao servizo dos ideais políticos das Irmandades da Fala.

Castelao propuxo o nome da nova revista (Nós), declarando desde a cabeceira o carácter coral do proxecto.

Risco asumiu a dirección literaria e Castelao a artística. Arturo Noguerol foi o primeiro xerente, encargado de recadar os recursos para financiar o proxecto, para o cal constituíron unha sociedade entre os simpatizantes das Irmandades.

O consello editorial formárono algúns dos mozos que xa viñan demostrando o seu compromiso coa cultura galega en A Nosa Terra:

Revista Nós nº 4
Direitor: Vicente Risco.

Xerente: Arturo Noguerol.

Redautor-Xefe: Xavier Prado (Lameiro).

Segredario da redaución: Xulio Gallego.

Redautores: Ramón Cabanillas, Alfonso R. Castelao, Antón Losada Diéguez, Ramón Otero Pedrayo, Florentino L. Cuevillas, Leuter González Salgado.

O primeiro número imprimiuse en Ourense, no obradoiro de La Región, o 30 de outubro de 1920. Esta primeira etapa da revista acabará coa publicación do número quince en xaneiro de 1923.

Boletín de suscrición á Revista Nós
asinado por Ánxel Casal
As dificultades económicas forzaron o traslado da edición a Pontevedra, onde  habían imprimirse tres novos números na imprenta de Joaquín Poza Cobas. A chegada da ditadura de Primo de Rivera e os problemas financeiros marcaron a fin da primeira época da revista logo de ter publicado dezaoito números, interrompendo a edición durante dous anos.

Revista Nós nº 52
Precisamente será Ánxel Casal quen retome a publicación da revista desde a acabada de constituír editorial Lar.

Ánxel Casal, que dirixía daquela na Coruña, con Leandro Carré, a Editorial “Lar”, propiciou a fórmula tan agardada. Ofreceuse, pola súa conta, para imprimir de novo, e administrar, a prestixiosa revista. O grande animador de tantos esforzos editoriais, puxo a proba unha vez máis a súa capacidade de servicio á cultura galega. E así, o 25 de xulio de 1925, reanudouse a vida de “Nós” coa saída do prelo do número 19. (1)

Este feito sucedeu ao pouco de ter publicado o libro Martes d’Antroido, de Francisca Herrera Garrido, primeiro dos impresos por Lar no obradoiro da rúa Real da Coruña logo de adquirir Casal e Carré a maquinaria da imprenta. (2)

A Nosa Terra dá conta do feliz evento.

Os editores de “Lar”, a xenerosa e patriótica empresa, van seguir pubricando “Nós” efectuando con elo unha obra que por si sola encómiase. A ledicia que nós sentimos pol-a reaparición de “Nós” supoñemos sentirana tamén cantos procúpanse da cultura galega da que a notabre revista é formidabre baluarte e xurdío propulsor. (3)

Revista Nós nº 52
O consello editorial da revista Nós mantivo a Risco e Castelao como directores literario e artístico, respectivamente, e designou a Ánxel Casal como novo administrador.

Agora a publicación contaba, ademáis, co labor que lle emprestaban os membros do “Seminario de Estudos Galegos”, coa colaboración de Otero Pedrayo en chea de actividade, e coa contribución dos escritores das promocións máis recentes. (4)

A dirección e redacción da revista permaneceu no domicilio de Vicente Risco, no número 47 da rúa ourensá de Santo Domingo (actual 39). A administración ocupaba o primeiro andar do número 36, na rúa Real da Coruña; domicilio de Casal e sede da editorial Lar.

Por algunha cartas cruzadas entre o empresario de ideoloxía galeguista Enrique Peinador e Vicente Risco, sabemos que Casal xestionaba directamente cos anunciantes as achegas e reclamos publicitarios nesta nova etapa.

Suplemento da revista Nós nº 7
Algúns anos máis tarde, en decembro de 1928, comezou a publicación dos suplementos da revista Nós, repartidos de balde.

Un medio para tratar de captar público e impulsar o hábito lector con tiradas de 5.000 exemplares. (4)

Nesta terceira etapa coruñesa da revista chegaron a editarse sesenta e nove exemplares. A partir do número oitenta e oito, a revista Nós deixou de imprimirse na Coruña e acompañou á editorial Nós no seu traslado a Santiago de Compostela.

Posteriormente, ao se trasladar Casal a Santiago para se establecer alí coa editora do mesmo nome, continuou mantendo a periódica publicación. Apareceran xa oitenta e sete números desque se fundara. E a partir do 88 fóronse confeccionando os seguintes; de primeiras no obradoiro da rua das Hortas, e despois na da Rua do Vilar. A derradeira entrega normalmente repartida aos suscritores, refundía os números 137-138. Levaba a data de maio-xunio do 1935, inda que saíu do prelo a comezos do ano 36. Noustante, estaba xa impresa tamén outra entrega, que abranguía os números 139-144, correspondente aos meses de xulio-nadal. Esta entrega non chegou a se distribuir, por mor dos tráxicos acontecementos orixinados pola guerra civil. Foron queimados daquela, ou destruídos, os fondos todos da Editora. Entre eles figuraba a revista recén impresa, da que se salvaron por un casual dous exemplares, aínda sen encadernar. (6) 
Revista Nós nº 145

O 30 de outubro de 1970 a Academia Galega publicou un novo número de Nós (Nós nº 145) en lembranza do cincuenta aniversario da revista. Neste exemplar, algúns dos intelectuais que nos anos 20 e 30 colaboraron con ela recordan aquel tempo, como tamén os novos escritores expresan a saudade que lles produce o recordo da revista. A publicación complétase cun índice, desglosado por números e tamén por autores.






Diferentes imaxes da Revista Nós ao longo do tempo

(1)  Ánxel Casal e o libro galego. Fernández del Riego, Francisco. Ediciós do Castro. Documentos para a historia contemporánea de Galicia. 1983. P. 42
(2)  Martes d’Antroido. Herrera Garrido, Francisca. Lar, revista quincenal nº 6. A Cruña, 9 de maio de 1925. Como Casal e Carré non dispuñan aínda da maquinaria de imprenta, os cinco primeiros números de Lar imprimíronse no obradoiro de Moret.
(3)  A Nosa Terra. Nº 214, 1 de xullo de 1925. Citado a partir de Ánxel Casal (1895-1936) Textos e documentos. Dobarro Paz, Xosé Mª e Vázquez Souza, Ernesto. Ediciós do Castro. 2003. P. 50.
(4)  Ibidem, nota (1). Entre os novos escritores e artistas, del Riego cita a: Carballo Calero, Álvaro Cunqueiro, Ánxel Fole, Iglesia Alvariño, Luís Manteiga, Ramos Colemán, Xaquín Lorenzo, Luís Seoane e Carlos Maside. “Todos eles, os de antes e os de agora, constituiron un importante núcleo de apoio ao labor de redacción, e tamén de apoio moral ao impresor. Ánxel Casal, que batía con fortes angurias económicas para poder editar os números que saían do seu modesto obradoiro tipográfico, atopou nos mozos que o arrodeaban, cando menos estímulo para persistir na sua xenerosa tarea”.
(5) Ánxel Casal. Un percorrido biográfico. Alfonso Mato. A Galiza de Ánxel Casal. Murguía, revista galega de historia. Nº 7/8, maio-decembro de 2005. P. 74.
(6)   Ver nota 1. Pp 43 e 44.
 

Ningún comentario:

Publicar un comentario