1927
Imprenta Lar, Franja, 34 – La Coruña
24 p texto. 8 p láminas; 24 cm.
Cotos y Jurisdicciones de Galicia, separata exenta dos Arquivos do Seminario de Estudos Galegos escrita por Antonio Taboada Roca e tamén incluída no primeiro volume dos Arquivos do Seminario de Estudos Galegos, foi datada por Lar no ano 1927, se ben sabemos que non saíu do prelo antes de 1928.
A obra publicouna en solitario Leandro Carré logo da súa separación de
Ánxel Casal.O exemplar que acompaña o texto inclúe unha dedicatoria manuscrita do autor asinada en Melide o vinte de abril de 1928.
A D. José María Montenegro, a quien debo
algunos de los datos que figuran en este trabajo.
Este foi o primeiro dos traballos de Taboada sobre a xenealoxía e a configuración histórica dos coutos galegos. En 1929 había publicar na editorial Nós un novo traballo sobre o pazo de Santa Mariña, no castro de Amarante (2).
Atonio Taboada, farmacéutico en Melide e membro do Seminario de Estudos Galegos, pescudou nos eidos da etnografía, a historia e antropoloxía. En particular destacan os seus traballos sobre xenealoxía e heráldica.
Entre
as súas obras ten especial importancia a monumental Terra de Melide (3), traballo que abrangue diferentes materias relacionadas
coa historia e a etnografía de Melide e que foi impulsado por Taboada, quen
ademais había colaborar na edición coa monografía Notas históricas (4). Na redacción da obra Terra de Melide tamén participaron
os membros do Seminario de Estudos Galegos: Ramón Otero Pedrayo, Florentino
López Cuevillas, Xesús Carro, Emilio Camps, Xosé Ramón Fernández Oxea, Vicente
Risco, Amador Rodríguez Martínez, Eduardo M. Torner, Xesús Bal e Gay e Armando
Cotarelo Valledor.
A
fotografía de grupo que acompaña o texto (5) correspóndese coa campaña emprendida
polo Seminario en 1934 na terra do Deza.
O obxectivo dos investigadores era reproducir nesta bisbarra o traballo levado
a cabo en Melide. Non obstante, o libro non chegaría a publicarse.
No
grupo distinguimos a Antonio Taboada na terceira posición pola dereita, ao
carón de Salustiano Portela Pazos e
outro crego non identificado.
Sinopse da obra
Vilar de Ferreiros
Acuciada mi curiosidad de niño, por conocer
este pazo de mis mayores, de que tantas veces oí hablar, solar de aquellos
nobles que antaño realizaron proezas que aún hoy relatan nuestros petrucios,
hacia él dirijí mis pasos.
Despois
de describir a estrutura e contorna do pazo, coroado pola pedra de armas dos Pimentel e os Soutomaior, Taboada pescuda nas vellas escrituras os datos sobre a
extensión da xurisdición do couto e os seus antigos propietarios.
A
xurisdición, antes chamada de Moreda,
comprendeu as freguesías de San Cibrao
de Sexto, San Miguel de Brocos, San Vicente de Rivadulla, San Cristovo de Pezobre e San Xoán de Visantoña.
Dos
seus propietarios sabemos que no comezo prevalecen os Soutomaior. Así atopamos
entre eles a Sueiro Gómez (6) no século XV ou
a Xoán Fernández no XVI.
A
primeira dos Pimentel en inscribir o nome entre os propietarios do pazo había
ser dona Maior, viúva de Luís de Soutomaior, quen tomou posesión
da casa en 1572.
En
diante, os señores do pazo identifícanse co nome composto Soutomaior-Pimentel.
A relación de propietarios chega até o século XIX.
Gozaban sus poseedores el derecho de asilo,
y tenían la regalía de nombrar juez de la jurisdicción en la que ejercían el
mero mixto imperio.
(1) Fonte da imaxe de Antonio
Taboada Roca: http://www.farmacialopezrio.com/index.htm
(2) Cotos e
xurisdicións de Galicia. Pazo de Santa Mariña do Castro de Amarante. Antonio Taboada Roca. Nós, Publicacións Galegas e
Imprenta - Real, 36 – 1º - A Cruña. Publicado como separata exenta o 12 de xuño
de 1929. Reproducido no segundo volume dos Arquivos do Seminario de Estudos
Galegos.
(3) Terra de
Melide. Varios autores. Editorial Nós – Rúa do
Vilar, 15 – Santiago de Compostela. 7 de xuño de 1933.
(4) Notas
históricas. Antón Taboada Roca. Editorial Nós,
Santiago de Compostela. 1933. Separata exenta de Terra de Melide.
(5) Fonte da
imaxe e texto da nota: http://dezahistorias.blogaliza.org/ A fotografía foi realizada en xuño de 1934, diante da
casa de Ramón María Aller en Lalín. Nela aparecen os membros do Seminario de
Estudos Galegos, que estaban realizando unha das “xeiras” ou traballos de
conxunto na Terra de Deza, acompañados do alcalde de Lalín, Manuel Ferreiro.
(6) Sueiro de Soutomaior (curmán de Pedro de Soutomaior, Pedro
Madruga), fillo do embaixador diante do Gran Tamerlán de Tartaria e da súa
segunda muller, Leonor de Mendoza. Galicia
Feudal. Victoria Armesto. Editorial Galaxia – Vigo. 1969. Tomo II. p 500.
¿tienes el libro de Taboada Roca sobre el pazo de Villar de Ferreiros?, me interesa muchisimo y no lo encuentro. Veo que comienza "Acuciada mi curiosidad de niño, por conocer este pazo de mis mayores"; Socorro Ramos Otero, la bisabuela de Taboada Roca desciende de los Otero Bermudez de Sotomayor y estos creo que entroncan con los de Villar de Ferreiros, tal vez en el libro se citen.
ResponderEliminarmi e-mail amatses@et.mde.es
Socorro Ramos Otero estaba casada con Juan Salgado, V Conde de Borraxeiros. Una hija de ambos, Dolores Salgado Ramos, casó con Santiago Pimentel Mosquera, uno de los diez hijos de Francisco Pimentel y dueño de la Casa Grande de Vilar de Ferreirós.
ResponderEliminar